Het is voor Nederlanders altijd wat lastig om te bepalen waar je nu eigenlijk de lijn moet trekken met betrekking tot een film-kalenderjaar. Want als je in januari een film ziet, die in december al uitgekomen is, dan is het een film van vorig jaar. Mag je 'm dan nog wel meerekenen in je jaarlijstje van dit jaar? En hoe zit het als de film in Nederland pas in januari verscheen, maar internationaal al maanden draait? Een film die bijvoorbeeld wel een Oscarnominatie heeft, maar pas in februari verschijnt? Bij welk jaar hoort die film?

 

Dilemma's voor lijstjesfanaten, natuurlijk. Bij gebrek aan echt belangrijke vraagstukken een goede vervanger, zullen we maar zeggen. Ik moest er ook even over nadenken, dit jaar. Het is awardseizoen en dacht "wat is mijn lijstje eigenlijk?", wat leidde tot de vraag wat er eigenlijk in aanmerking komt voor dat lijstje. Het antwoord is natuurlijk simpel: wat je zelf wilt. Zoek het maar uit. En dat heb ik gedaan. Lijstje van in 2014 verschenen films gepakt en de grenzen niet zo nauw gelegd bij 1 januari, maar wat ruimer: mijn 2014 duurt van 1 januari 2014 t/m 31 januari 2015, en geldt voor films die hun eerste release (in welk land dan ook) in 2014 kregen. Naar mijn idee. Toen naar de films gekeken en een top tien gemaakt. En ik denk dat ik er dan ook wel klaar mee ben. Er komen deze maand nog films uit 2014 in de bioscoop hier. Sommigen heb ik ook wel gezien, maar ze hebben geen invloed op mijn lijstje. Dit moet 'm maar zijn. Van tien naar één en met niet overal even veel gewicht over de exacte onderlinge verdeling:

 

Deze film viel op de rand van mijn zelfgekozen periode nog in de lijst: de documentaire over wijlen Roger Ebert, een gerenommeerd filmcriticus voor de Chicago Sun-Times die in de VS erg bekend was van onder andere een filmprogramma op tv, en wereldwijd vanwege zijn liefde voor film en zijn recensies. De documentaire speelde op het International Film Festival Rotterdam en raakte me diep. Ebert had kanker, en verloor daar uiteindelijk de strijd van. De documentaire volgt hem in de laatste periode van zijn leven (waarin hij zonder onderkaak door het leven moest) en vertelt over zijn loopbaan. Erg mooi.

 

Een verhaal over iemand die feitelijk een relatie begint met zijn persoonlijke digitale assistent, zijn Siri, die geïntegreerd is in zijn telefoon en computer en beschikt over kunstmatige intelligentie. Dat klinkt als een gimmick, maar wat zich afspeelt is een intrigerend verhaal over de aard van liefde, in een setting die bijzonder is vormgegeven en een wereld die je doet wensen dat onze technologie al zo ver was.

 

Een degelijke Marvel-actiefilm. Er is niks wat in deze film sterk boven andere films uitsteekt, maar het geheel is zo lekker in orde in deze film: een verhaal dat zich stevig nestelt in de MCU, die daar enorme veranderingen in aanbrengt (het einde van S.H.I.E.L.D.) en dat doet in een mix van actie, broederschap, spionage en corruptie. Dit is niet een actiefilm om de actie, maar eentje die echt een verhaal vertelt, en durft de status quo van een grotere continuïteit te veranderen. Een sterk hoofdstuk in het doorlopende Marvel-verhaal.

 

Een geweldige prestatie, om een film te maken in een periode van twaalf jaar, zodat niet alleen de personages opgroeien, maar de acteurs zelf ook. Dat is toewijding. En het resultaat mag er zijn: hoewel de film "slechts" een aantal levens volgt en verder weinig echt toevoegt, is het bijzonder boeiend om te volgen en zo een blik op iemands fictieve leven te krijgen. Het is opgroeien in sneltreinvaart; de film schijnt drie uur te duren, maar voor mij was-ie zo voorbij.

 

Eng op meerdere niveaus, deze Australische horrorfilm die door de Nederlandse distributeur uit de bioscoop is gehouden (om reden gevraagd, maar niet gekregen). Een figuur uit een plaatjesboek komt tot leven via de angsten van het zoontje van de hoofdfiguur, die hem alleen opvoedt (de vader overleed op weg naar zijn geboorte). De Babadook spookt rond het huis van moeder en kind, maar eigenlijk ook in de moeder zelf. En het kind brengt een hele andere laag in deze horror aan. Dit is geen boe-schrikken horror, dit is kijken en de spanning voelen, kijken en het verschrikkelijk vinden, horror. De spanning zit niet alleen in het mythische titelfiguur, maar ook in de angst die de alleenstaande moeder in zichzelf opbouwt. Wordt ze te gevaarlijk voor haar zoon? Wordt haar zoon te doordringend om geestelijk sterk te blijven?

 

Een bijzondere oefening, deze film. Een boekverfilming, maar dat is helemaal niet relevant, ook al heb je het boek gelezen. Scarlett Johansson speelt een vrouw die... ja, wat doet ze eigenlijk? Ze rijdt door Engeland en pikt mensen op, die ze vervolgens verleidt en laat verdwijnen. Het verhaal heeft echt niets om het lijf, maar de film houdt je, bij gebrek aan voorkennis, constant aan het raden en zet je daarna aan het denken. Want het is net niet te vaag, je kunt net een beetje zelf een idee vormen over wat je hebt gezien en dat met argumenten ondersteunen. En dat maakt het een mooi kunstwerkje.

 

Marvels grootste gok sinds Iron Man pakte prima uit, afgelopen zomer. Guardians of the Galaxy kreeg een regisseur en cast die precies wisten hoe de juiste toon geraakt moest worden. Een leuk ruimte-avontuur, met een flinke dosis humor en geweldige muziek. Het is bijna een formule, maar het werkt wel. De eerste Marvel Studios-film die eigenlijk geen superheldenfilm is, is meteen één van hun beste.

 

Dit is gewoon zoveel lol. Een film over en van Lego, die de juiste grappen weet te maken en uiteindelijk bij een bloedserieuze boodschap weet aan te komen (zonder de lichte toon te verliezen). Een boodschap die toevallig de filosofie van het Lego-merk ondersteunt, maar die op zichzelf ook hout snijdt. De Lego Movie is een gestoord avontuur, volledig weergegeven in Lego-steentjes (al dan niet digitaal) met een prima stemmencast. Jong en oud vermaken zich bij deze stiekem briljante film.

 

Deze film zuigt je in z'n wereld en laat je niet los tot het verhaal voorbij is. Dat komt natuurlijk door het veelbesproken "lange shot", de camera- en montagetechniek die het doet lijken alsof de hele bulk van de film in één ruk is opgenomen. Het brengt je dicht bij de hoofdfiguur, Michael Keaton in een hele sterke rol, en voelt daardoor heel intiem aan. Maar dat is slechts de vorm: ook het verhaal over Keatons personage, een filmacteur die een toneelstuk produceert, is bijzonder en blijft boeien.

 

Dit is pure magie. De tweede keer dat ik deze film zag, was in een IMAX-screening, en ik verliet volledig betoverd de zaal. Dat is voor een groot deel de verdienste van componist Hans Zimmer, maar Jonathan Nolans verhaal over worm- en zwarte gaten, de vierde (of vijfde) dimensie, verbondenheid, doorzettingsvermogen en overleven raakt uit zichzelf ook wel de juiste noten. Een geweldig stukje cinema.